Խանումը պատմում է <<1992 թվականին 9 տարեկան էի, երբ սկսեց առաջին հակամարտությունը։ Հայրս Ստեփանակերտից մեկնեց Շուշի։ Հետո մայրս և ես նույնպես միացանք նրան։ Հակամարտությունից հետո մշտական բնակության տեղափոխվեցինք Շուշիում։ Շուշիի սուրբ Ղազանչեցոց եկեղեցում ընդունվեցի որպես հոգևոր երգչուհի։ Եվ այդ պահից սկսած այն դարձավ իմ երկրորդ տունը>>։
Ասում է, որ մինչև 2019թվականը ծառայել է սուրբ Ղազանչեցոց եկեղեցում։ Եվ արցունքները աչքերին պատմում էր՝ թե որքան է սիրտը ցավում, որ եկեղեցին Ադրբեջանը վերածել է մզկիթի։
Այն հարցին՝ թե ինչպես է 2020 թվականին դուրս եկել Շուշից, պատմում է՝
<<Վերջին պահին դուրս գալուց առաջ էլ սուրբ Ղազանչեցոց եկեղեցում երգել եմ և մասնակցել հոգևոր պատարագին, և վերջին պահին դուրս գալուց հարազատներիս գերեզմաներից վերցրել եմ մի բուռ հող և նրանցից մասունքներ>>։
Արցունքները աչքերին էր խոսում՝ թե ինչպես է թողել ամեն բան՝ հայրենի քաղաքը՝ Շուշին, հարազատների գերեզմանները, տունը, և ինչպես նշում էր՝ թերևս ամենակարևորը՝ Ղազանչեցոց եկեղեցին։
2020 թվականին հոր և մոր հետ բնակություն են հաստատում Ստեփանակերտում։
<<Դժվարությամբ, նորից ստեղծում էինք ամեն ինչ, որպիսի կարողանայինք ապրել, հազիվ սկսել էինք ծայրը ծայրին հասցնելով ապրել, երբ սկսվեց շրջափակումը>>։
Այն հարցին՝ թե ինչպես էին սնունդ հայթայթում պատասխանում է՝
<<Հազիվ էինք կարողանում օրվա ուտելիքը գտնել, քանի որ պարենային ապրանքները քիչ էին, խանութները դատարկ էին, և եթե կարողանում էինք էլ պարենային ապրանքներ գտնել՝ շատ թանկ էին լինում, մենք խնայած գումար էլ չունեինք։ Չէինք պատկերացնի, որ կարող է գալ մի օր, որ գնայինք խանութ և տեսնեինք լիովին դատարկություն, քանի որ շատ քիչ ժամանակ էր՝ ինչ տեղափոխվել էինք Ստեփանակերտ չէինք հասցրել նորմալ բանջարանոց մշակել, եթե հարևանների այդ օրվա բերքը լավն էր, շատ էր ՝ ապա իրենց բանջարանոցից էինք օգտվում, բայց գիտակցում էինք, որ որքան էլ իրենք պատրաստ են մեզ օգնել, իրենք էլ ունեն ուտելիքի կարիք, ստիպված քաղցած էինք մնում օրերով>>։
Ասում է, որ այդ պահին էին հասկանում՝ թե որքան կարևոր և թանկ է իրենց համար Արցախը, որի համար այդքան դժվարությաունների էին պատրաստ, միայն թե չկորցնեին Արցախը։ Անգամ չէին պատկերացնում, որ կարող են օրերից մի օր թողնել հայրենիքը և դուրս գալ։
Ասում է՝
<<Կարոտում եմ Դեդո Բաբոյի արձանը։ Հայաստանում կավից պատրաստում եմ և նվիրում եմ միայն մոտ ընկերներիս, որ երբեք չմոռանան Արցախի մասին>>։
Վերջին պահին իրերը հավաքելուց չի մոռացել՝ իր հետ վերցնել Շուշիում հարազատների շիրիմներից մնացած հողերը և որոշ մասունքներ, ինչպես նաև Ստեփանակերտից էլ մի բուռ հող, որն այժմ պահում է որպես վերջին և միակ հուշ՝ իր Հայրենի երկրից։
Այն հարցին՝ արդյոք պատկերացում ուներ, որ կարող է թողնել հայրենիքը պատասխանում է՝
<<Անգամ երբ լսել եմ, որ պետք է դուրս գանք՝ չեմ հավատացել, մտածել եմ՝ խոսում են պարզապես միմյանց միջև, բայց երբ արդեն եկան ասեցին՝ իրերդ հավաքի, պետքա դուրս գանք, եթե չես ուզում ապրել Ադրբեջանի հանրապետության կազմի մեջ և վտանգել կյանքդ՝ արագացրու․․․․ ամեն բան այնքան արագ եղավ որ չհասցրեցի գիտակցել, միայն վերցրեցի այն ամենը ինչը կարևոր էր, քանի որ շատ տեղ էլ չունեինք, և արագ դուրս եկանք>>։
Պատմում է՝ որ բռնի տեղահանման ժամանակ ականատես է եղել մահերի այնպիսի դեպքերի , որ նույնիսկ հնարավոր չէր պատկերացնել՝ սկսած մահվանից մինչև ծնունդ։
Վերջում նշեց, որ չի ցանկանա ոչ ոքի նման դեպքերի ականատես լինի՝ ինչին ինքն է եղել։
Սիրուշո Մելքոնյան
ՄԴՎ թիմ
